ISTIADAT PERTABALAN DIRAJA SEBAGAI MEKANISME KE ARAH SISTEM PEMERINTAHAN BERDAULAT

Authors

  • Rahimin Affandi Abd. Rahim Academy of Islamic Studies, University of Malaya, Kuala Lumpur.

DOI:

https://doi.org/10.18592/al-banjari.v20i2.3822

Keywords:

pembangunan fizikal

Abstract

Hugh Clifford  pernah menulis dalam catatannya The Court and Kampung -   ‘Until British interference changed the conditions which existed in Pahang, that country was the best type of an independent Malay State in the Peninsula, and much that was to be seen and learned in Pahang, in the days before the appointment of a British Resident, cannot now be experienced in quite the same measure anywhere else’. Kenyataan ini menyokong kuat wujudnya pentadbiran yang baik di negeri Pahang sebelum kedatangan British ke negeri ini. Mempunyai landskap geografi sebagai negeri paling luas di Semenanjung Malaysia, sudah pasti negeri ini memerlukan satu  sistem pentadbiran yang  berkesan dan kedaulatan raja memerintah yang hebat agar ia mampu berdiri teguh menyantuni sekian ramai rakyatnya. Periode Kesultanan Pahang Moden membuktikan mereka sebagai pendukung institusi ini begitu menghargai amalan istiadat nenek moyang sehingga ia menjadi premis asas pemerintahan di setiap generasi. Kajian ini bakal  mengupas istiadat pertabalan diraja negeri Pahang dengan penelitian terhadap  tatacara, falsafah dan akhirnya menjurus kepada satu dapatan bagaimana istiadat pertabalan diraja ini mampu berfungsi sebagai satu mekanisme kearah mewujudkan pemerintahan berdaulat. Metode yang digunakan ialah kaedah analisis kandungan  dengan memperinci falsafah disebalik tatacara istiadat pertabalan diraja yang diamalkan di negeri Pahang. Turut dihuraikan isi kandung sistem adat istiadat diraja yang diamalkan melalui catatan dari naskah-naskah  klasik. Hasilnya dapatlah disimpulkan, hebatnya sesebuah pemerintahan bukan sahaja ditandai oleh pembangunan fizikal malah ia turut digagaskan oleh sebuah institusi pemerintahan yang berdaulat dan mendapat kesetiaan penuh dari rakyat jelata.

References

Abdullah Zakaria Ghazali, (2019), Sejarah dan Peranan Kerabat Bergelar dan Orang Besar dalam

Kesultanan Pahang, Prosiding Kolokium Diraja : Daulat Tuanku. Pahang : Perbadanan Muzium

Negeri Pahang. 153-182

Abu Hassan Sham, (1999). Asas Perundangan Melayu. Warisan Persuratan Johor II – Perundangan dan

Ketatanegaraan Melayu. Johor Bharu: Yayasan Warisan Johor

Adat Istiadat Negeri Terengganu Darul Iman,(2019). Terengganu : Pejabat KDYMM Sultan Terengganu

Afriadi Sanusi & Mohd Roslan Mohd Nor,(2019). Analisis Konsep Darah Raja Sebagai Pemimpin Negara

Islam berdasarkan karya Hamka. Prosiding 2nd World Conference on Islamic History and Civilization 2019 WOCIHAC. Kuala Lumpur : Universiti Malaya , 71

Andaya B W,(1975). The nature of the state in the eighteenth century Perak dlm Pre-Colonial State

Systems in Southeast Asia disunting oleh Anthony Reid & Lance Castles. Monograf No 8. Kuala Lumpur: MBRAS

Anthony Crothers Milner (1982), Kerajaan: Malay Political Culture On The Eve Of Colonial Rule.

Arizona: The University of Arizona Press

Awang Azman Awang Pawi,(2013) Sumtuary Law dan Pembentukan Sejarah Melayu. Kuala Lumpur :

Dewan Bahasa dan Pustaka

Azhar Abdul Latif, Seni Muzik dalam Institusi Raja Melayu : Kajian Jenis, Perkembangan dan Peralatan

Muzik dalam konteks Tradisi Istana

Azmi Ariffin,(2012), Syed Hussain Al Attas - Pemikiran Kolonial dan Gagasan Feudalisme Melayu,

Akademika, 82 (1) 2012, 21-30

Halim Ibrahim,(2010), Raja dan Rakyat Berpisah Tiada – KDYMM Sultan Haji Ahad Shah Al-Mustain

Billah Ibni Al-Marhum Sultan Abu Bakar Riayatuddin Al-Muadzam Shah. Kuantan

Hashim Musa dan Rohaidah Kamaruddin, (2015), Hang Tuah : Catatan Okinawa, Serdang : Universiti

Putra Malaysia

Hawkes, T (1972), Metaphor, London: Methuan & Co. Ltd

Hilmi Mat Said, (2019), Alat-alat Kebesaran Diraja Pahang, Prosiding Kolokium Diraja : Daulat Tuanku.

Pahang : Perbadanan Muzium Negeri Pahang

Ismail Azman Omar,(2009), Perkahwinan dan Kekeluargaan Raja-raja Melayu dalam Sejarah Melayu.

Shah Alam : Karisma Publication

Istiadat Pertabalan DYMM Paduka Seri Sultan Perak 35, Sultan Nazrin Muizzuddin Shah Ibni Al-

Marhum Sultan Azlan Muhibbuddin Shah Al- Maghfir-lah, (2015), Perak : Pejabat DYMM Sultan Perak

Jelani Harun, (2010),Perbandingan Adat Istiadat Kesultanan Melayu – Jepun Berdasarkan Naskah

Klasik. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka

Khalif Muammar A. Harris (2011), Ilmu Ketatanegaraan Melayu Abad ke-19: Kajian Terhadap Karya

Raja Ali Haji, Sari - International Journal of the Malay World and Civilisation 29(1) , 79 – 101.

Lim Senghaw (2009), Perkembangan Ideologi Politik Dan Masyarakat Melayu Di Tanah Melayu,

Malaysia dari Segi Sejarah,V. 37, 71 - 108

Mokhtar Daud, Mohd Ali Mohd & Abu Bakar Mohd Taib, (1971). Peraturan Adat Istiadat Raja-raja

Negeri Pahang. Pejabat KDYMM Sultan Pahang.

Muhammad Yusuf Hashim,(1995), Daulat dalam Tradisi Budaya dan Politik Kesultanan Melayu Abad

ke 15 dan Awal Abad ke 16 : Antara Mitos dan Realiti dalam Jurnal Jabatan Sejarah Universiti Malaya, No 3/1994-1995. Kuala Lumpur : Penerbitan Universiti Malaya

Naquib Al Attas,(1980). The Concept of Education In Islam. Kuala Lumpur: Angkatan Belia Islam

Malaysia (ABIM)

Naquib Al Attas,(1969). Preliminary Statement on a General Theory of the Islamization of the Malay-

Archipelago. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka

Nor Ashikin binti Mohd Nor, Salmah Jan binti Noor Muhammad, (2017), Bustan al Salatin – Panduan

Kepada Pemerintahan Islam yang Adil oleh Golongan Pembantu Raja, Jurnal MANU, Bil 26

Panuti Hadjimoorthy Sudjiman. (1979), Adat Raja-raja Melayu : A Critical Edition together with a

commentary on court ceremonials described. Tesis Ijazah Doktor Falsafah, Australian National University

Ramlah Adam, (2019), Sejarah Kesultanan Pahang, Prosiding Kolokium Diraja : Daulat Tuanku

Pahang : Perbadanan Muzium Negeri Pahang

Shaharir Mohamad Zain, (2013), Perkembangan Teori Kepimpinan Islam-Melayu di Pascabima sejak

kedatangan Islam hingga kini International Journal of the Malay World and Civilization (IMAN)1(1)

Shamrahayu Abd Aziz, (2019),Undang-undang Tubuh Kerajaan Negeri Pahang, Prosiding Kolokium

Diraja : Daulat Tuanku. Pahang : Perbadanan Muzium Negeri Pahang

Suzana Othman,(2007), Perang Bendahara Pahang 1857-1863 (Pensejarahan Semula Menelusi Peranan

British), Karisma Publication Sdn Bhd, Shah Alam

Tengku Intan Marlina Tengku Ali & Salinah Jaafar,(2013), Simbol Kebesaran Daulat Mahkota dan Keris

dalam Hikayat hang Tuah Jurnal Melayu Jilid 11, Dis 2013, Kuala Lumpur :Universiti Malaya

Titah Ucapan Raja Muda Perlis DYTM Tuanku Syed Faizuddin Putra Jamalullail (2014), Seminar

Institusi Raja (SIRaj II). Perlis : Universiti Malaysia Perlis

Undang-undang Tubuh Kerajaan Pahang (Pindaan 2002), Kerajaan Negeri Pahang, Pahang: Percetakan

Nasional.

Vernon Bogdanon, (1997), The Evolution of the Constitutional Monarchy, The Monarchy and the

Constitution. New York : Oxford University Press Inc

Wan Siti Zubaidah Yahya & Mohd Faizal Md Noor,(2014), Melestarikan Rumah Melayu Melaka : Produk

Pelancongan Warisan Masyarakat Desa. Merekayasa Kearifan Tempatan – Budaya, Pelancongan, Arkeologi dan Sejarah, Pulau Pinang : Penerbit USM

Wan Ahmad Fauzi Wan Husain ,(2017), Konsep Kedaulatan Watan : Satu Pengenalan. Selangor: Majlis

Ittihad Ummah

Wan Wahid Wan Hassan, (2019), Adat Istiadat Diraja Pahang, Prosiding Kolokium Diraja : Daulat

Tuanku. Pahang : Perbadanan Muzium Negeri Pahang

W.Z. Kamaruddin Wan Ali,(2017), Hubungan Raja dan Rakyat : Suatu Telaah Terhadap Taj Al-

Salatin dari Perspektif Pemikiran Islam in Seminar Peradaban Melayu : Raja, Rakyat dan Kerajaan. Kuala Lumpur :Yayasan Karyawan

Yaakub Isa,1982, Syair Tanah Melayu iaitu Cerita Perang Pahang dan Johor Baharu – Satu Pandangan

Awal dan Penurunan Teks, Monograf Sejarah dan Kebudayaan Negeri Pahang, Lembaga Muzium Negeri Pahang

Yaakub Isa, (2015), Kerajaan dan Kesultanan Melayu Pahang : dalam teks Hukum Kanun Pahang,

Prosiding Seminar Antarabangsa Kesultanan Melayu Nusantara – Sejarah dan Warisan. LMNP

& ATMA

Zainal Abidin b. Abdul Wahid (2008), Kesultanan Melaka: Satu tinjauan Terhadap Pentadbiran, dlm

Polemik Sejarah Malaysia (Jilid 1), Kuala Lumpur: Arkib Negara Malaysia, h. 210.

Zainal Abidin Borhan, Zainal Kling, Norazit Selat & Mohd Ramli Raman (1996), Adat Istiadat Melayu

Melaka, Institut Kajian Sejarah dan Patriotisme Malaysia. Kuala Lumpur : Percetakan Seasons Sdn Bhd

Zainal Kling,(2005), Kerajaan dan Kesultanan Melayu Nusantara – Evolusi Institusi Raja, Prosiding

Seminar Antarabangsa Kesultanan Melayu Nusantara, Sejarah & Warisan – LMNP & ATMA

Zainal Kling, (2019), Raja Sebagai Payung Penyatu Bangsa Melayu, Prosiding Kolokium Diraja : Daulat

Tuanku. Pahang : Perbadanan Muzium Negeri Pahang

Downloads

Published

2021-12-30

Issue

Section

Articles